Ciężko oderwać się od bieżących informacji na temat rosyjskiej wojny przeciwko Ukrainie. W rzadkich chwilach spokoju możemy otworzyć wydane przez Kolegium Europy Wschodniej książki i dowiedzieć się, skąd Ukraińcy i Ukrainki czerpią tyle siły do walki.
Wołodymyr Rafiejenko „Najdłuższe czasy” w przekładzie Anny Ursulenko i Marcina Gaczkowskiego. Powieść o mieście Z na wschodzie Ukrainy, gdzie zawitało wojenne piekło i przestały obowiązywać prawa boskie i ludzkie. Ukraińcy z Donbasu mierzą się nie tylko z realiami rosyjskiej okupacji, lecz także zaburzeniami czasoprzestrzeni i zjawiskami paranormalnymi. Od trudnych wyborów, których muszą dokonać bohaterowie Najdłuższych czasów, zależeć będą nie tylko ich własne losy, lecz także przyszłość całej Ukrainy i Rosji oraz Związku Radzieckiego, który co prawda upadł, ale nie do końca.
Wasyl Stus „Wesoły cmentarz” w przekładzie Marcina Gaczkowskiego. najwybitniejszy ukraiński poeta drugiej połowy XX wieku, dysydent, wieloletni więzień polityczny. Zostawił po sobie obszerny dorobek literacki oraz wiele tomów akt śledczych i sądowych sporządzonych przez sowiecki aparat bezpieczeństwa. Stus wskazuje, że radziecki cmentarz bywał wesoły tylko w surrealistycznej wizji szaleńca lub oficjalnej propagandzie. Makabryczny oksymoron to także jeden z kluczy do zrozumienia światopoglądu poety, który miał odwagę rzucić wyzwanie totalitaryzmowi.
Ola Hnatiuk „Odwaga i strach”. Opowieść o postawach ludzkich w obliczu zagrożenia życia. Autorka ukazuje historię okupowanego Lwowa na poziomie mikrohistorii, z perspektywy historii osobistych. Jednak nie tylko na tym polega niezwykłość tej książki, opartej na pamiętnikach, wspomnieniach, listach, a nawet zeznaniach. To opowieść o ludzkich losach, a zarazem o historii polskiej, ukraińskiej i żydowskiej inteligencji, o skomplikowanych relacjach między jej przedstawicielami, o różnych przejawach solidarności i wrogości, u których podstaw leżały odwaga i strach.
Oksana Zabużko w rozmowie z Izą Chruślińską „Ukraiński palimpsest”. Kompendium wiedzy o współczesnej Ukrainie. Oksana Zabużko to najbardziej znana i uznana żyjąca pisarka ukraińska. Iza Chruślińska jest polską dziennikarką i działaczką publiczną.
Szymon Petlura „Naczelny ataman”. To wybór tekstów Symona Petlury, kluczowej postaci ukraińskiego ruchu niepodległościowego, przewodniczącego Ukraińskiej Republiki Ludowej. Przetłumaczyły Małgorzata Buchalik, Maria Buczyło, Halina Leskiw.
Jurij Wynnyczuk „Tango śmierci” w przekładzie Bohdana Zadury. opowieść o wielokulturowości Lwowa, którą przerywa druga wojna światowa. Dramatyczna historia prawdziwej przyjaźni Polaka, Ukraińca, Żyda i Niemca wzmocniona świetnym poczuciem humoru Jurija Wynnyczuka. Autor przekładu Bohdan Zadura.
Mykoła Riabczuk „Ukraina. Syndrom postkolonialny” to wybór esejów wybór esejów z ostatnich lat, częściowo publikowanych wcześniej w polskiej prasie. Porusza ważne, a niekiedy trudne tematy – polityczne problemy związane z dziedzictwem rosyjskiego kolonializmu i ich związki z kulturą czy kwestia Stepana Bandery. Odnosi się także do bieżących wydarzeń, takich jak protesty na Majdanie.
Myrosław Łajuk „Metrofobia” w przekładzie Marcina Gaczkowskiego. Wybór wierszy ukraińskiego poety młodego pokolenia. . Za tom Metrofobia został uhonorowany ukraińską nagrodą LitAkcent w 2015 roku.
Wiek ukraińsko-polski. Rozmowy z Bohdanem Osadczukiem – Basil Kerski i Andrzej Stanisław Kowalczyk. Dziennikarz i publicysta, historyk. Urodził się w1920 roku w Kołomyi. Od 194 roku mieszkał w Berlinie. Współpracował z wieloma gazetami ukraińskimi, polskimi, niemieckojęzycznymi. Był między innymi najbliższym ukraińskim współpracownikiem Jerzego Giedroycia i berlińskim korespondentem „Neue Zurcher Zeitung”. Od 1966 roku był profesorem najnowszej historii europejskiej na Wolnym Uniwersytecie w Berlinie. W 2001 roku otrzymał Order Orła Białego. Był członkiem rady Kolegium Europy Wschodniej. Zmarł w 2011 roku w Zakliczynie pod Krakowem.
Bohdan-Ihor Antonycz „Elegia o śpiewających drzwiach” w przekładzie Adama Pomorskiego. Bohdan-Ihor Antonycz to jeden z najważniejszych ukraińskich poetów, twórca współczesnej liryki. Niniejszy wybór, grupujący 108 wierszy z czterech dojrzałych tomów Antonycza, to kolejna prezentacja jego poezji w polskim przekładzie, bliska już (z paroma tylko istotnymi wyjątkami) jej kanonu.
Agnieszka Matusiak „Wyjść z milczenia” to nowe spojrzenie na współczesną kulturę i literaturę ukraińską. Doznana przez społeczeństwo ukraińskie pod wpływem totalitaryzmów oraz jej posttraumatyczne symptomy, manifestujące się po rozpadzie imperium sowieckiego w szeregu narracji, dyskursów i doświadczeń politycznych, ekonomicznych, gospodarczych, społecznych i kulturowych, należy, podobnie jak w innych krajach byłego bloku wschodniego, do centralnych problemów społeczno-kulturowych
„Arystokrata ducha. Życie i dziedzictwo błogosławionego ojca Klemensa Szeptyckiego (1869 -1951)” to wybór tekstów o ważnej postaci ukraińskiego życia duchowego, uśmierconego przez sowietów.
