23 czerwca, w ramach projektu „Ost/Wschód: polsko niemieckie rozmowy o Wschodzie” zorganizowaliśmy debatę na temat ostatniego szczytu w Genewie między Putinem a Bidenem. Nagranie z dyskusji możecie Państwo obejrzeć na kanale YouTube New Eastern Europe: https://www.youtube.com/watch?v=5td9bMQMEjY
W spotkaniu wzięli udział:
Liana Fix (Niemcy) , dyrektorka programowa ds. międzynarodowych w Körber-Stiftung,
Marek Menkiszak (Polska) , kierownik Zespołu Rosyjskiego w Ośrodku Studiów Wschodnich (OSW),
a moderował je Adam Reichardt, redaktor naczelny czasopisma New Eastern Europe wydawanego przez Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka Jeziorańskiego.
Według Liany spotkanie Putina z Bidenem zakończyło się sukcesem, ponieważ powrócono do bardziej przewidywalnych metod prowadzenia polityki zagranicznej i przygotowano się do przyszłych negocjacji, wyznaczając „czerwone linie” obu stron. Marek zauważył, że w kontekście szczytu pojawiały się w Polsce głosy o zbyt łagodnym podejściu do Rosji. Jednak sam szczyt oceniono raczej pozytywnie ze względu na podkreślenie przez administrację Bidena konieczności wzmocnienia zaangażowania USA w NATO.
Zwrócono uwagę na kilka wyzwań, z jakimi będzie musiała się zmierzyć administracja Bidena. Utrzymywanie przez Stany Zjednoczone roli silnego lidera, który nie ignoruje zdania swoich sojuszników. Zachowanie równowagi pomiędzy dialogiem a oporem wobec rosyjskich ataków. W końcu współpraca, a nie rywalizacja USA z UE na płaszczyźnie relacji z Rosją.
Marek ostrzegał przed założeniem, że Rosji będzie zależało na tym, co według Zachodu jest ważne, a także, że problemy, z jakimi mierzy się Rosja, będą ją skłaniać do współpracy. Liana i Marek zgodzili się, że Zachód nie jest dla Rosji alternatywą, która oddaliłaby ją od Chin. Marek pochwalił projekt nowej strategii Komisji Europejskiej na relacje Unii z Rosją, dodał jednak, że nadzieje na doprowadzenie do przełomu w najbliższym czasie, mogą się nie sprawdzić. Jego zdaniem powinniśmy być przygotowani na niełatwe i długoterminowe relacje oraz nie być za każdym razem tą stroną, która pierwsza wyciąga rękę — czasami warto poczekać na inicjatywę ze strony Rosji.
Odpowiadając na pytanie o rosyjski izolacjonizm, Liana wskazała na korzyści, jakie może w przyszłości przynieść wspieranie rosyjskiego społeczeństwa obywatelskiego i opozycji na emigracji – co widać teraz na przykładzie Białorusi. W podobnym duchu wypowiedział się Marek, podkreślając, że myśląc o Rosji, warto nie utożsamiać jej jedynie z Putinem, ale też z ludźmi nastawionymi sceptycznie wobec działań władzy. Jego zdaniem rosyjski system będzie ulegał erozji i w pewnym momencie upadnie.
Mówiąc o polsko-niemieckiej współpracy Liana wskazała na wypracowywanie systemu europejskiego bezpieczeństwa po zakończeniu obowiązywania traktatu INF. Przyznała, że w niemieckim społeczeństwie dominuje poparcie dla demilitaryzacji, co oznacza, że opinia publiczna będzie potrzebowała wytłumaczenia, dlaczego sam dialog nie wystarczy w budowaniu relacji z Rosją. Innym obszarem jest wynegocjowanie z Rosją wspólnej polityki klimatycznej. Marek do zadań dla Polski i Niemiec dodał współpracę nad wsparciem dla państw Partnerstwa Wschodniego, a także wzmacnianie wschodniej flanki NATO.
Debatę zorganizowało Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka Jeziorańskiego przy współpracy z Deutsch-Russischer Austausch e.V. (DRA). Projekt jest sponsorowany przez warszawskie biuro Fundacji im. Heinricha Bölla.
