23 września w Muzeum II Wojny Światowej w Gdańsku odbyło się kolejne spotkanie z cyklu “Spotkania z Historią”. Zostało ono zorganizowane wspólnie przez Muzeum i Kolegium Europy Wschodniej (KEW). Celem spotkania była prezentacja i dyskusja na temat książki “Pociski jak paciorki różańca. Armia Krajowa i Bataliony Chłopskie wobec Ukraińców w Sahryniu i innych wsiach powiatu hrubieszowskiego 9–10 marca 1944 roku” autorstwa dr Mariusza Sawy opublikowanej niedawno przez KEW. W spotkaniu wziął udział także prof. Igor Hałagida, który jest współautorem opublikowanego na Ukrainie zbioru relacji świadków zbrodni na ukraińskich cywilach popełnionych przez polskie podziemie na wschodnich ziemiach dzisiejszej Polski (“Pogrom. Hrubieszowszczyzna. Wiosna 1944 r.” ) Z autorami rozmawiał Adam Balcer, dyrektor programowy KEW. Spotkanie otworzył prof. Rafał Wnuk, dyrektor Muzeum II Wojny Światowej. Na początku Mariusz Sawa opowiedział więcej o zbrodni w Sahryniu, której jest poświęcona jego książka. W jej wyniku polscy partyzanci w kilkanaście godzin w Sahryniu i jego okolicach zabili ponad 1200 ukraińskich cywilów. Mariusz Sawa pochodzący z okolic Sahrynia pokazał w kompleksowy sposób uwarunkowania historyczne, kulturowe, etniczne, religijne, społeczne, polityczne i ekonomiczne, które zdefiniowały tragiczną historię Hrubieszowszczyzny w połowie XX wieku. Sawa zauważył, że wciąż wiedza na temat zbrodni w Sahryniu jest bardzo ograniczona zarówno w Polsce, jaki i w Ukrainie.
Igor Hałagida podkreślił, że zbrodnia w Sahryniu była pod względem liczby ofiar największą pojedynczą masakrą, czyli dokonaną w jednym miejscu, popełnioną przez partyzantów bez różnicy na ich afiliację polityczną i przynależność etniczną zarówno na terenie dzisiejszej jaki i przedwojennej Polski. Według prof. Hałagidy kluczowym problemem dzisiaj w Polsce jest nie przeprowadzenie przez wiele lat szczegółowych badań na temat liczby ofiar konfliktu polsko-ukraińskiego w latach 1939-1947, co sprzyja manipulacji i instrumentalizacji tej tematyki przez polityków.
Rozmówcy zgodzili się, że rzetelne badanie bolesnych tematów w historii polsko-ukraińskiej jest dzisiaj, w dobie wzrostu nastrojów antyukraińskich w Polsce, szczególnie ważne. Te badania stanowią niezbędny krok w kierunku prawdziwego pojednania między oboma narodami, które jest bardzo potrzebne dla przeciwdziałania zagrożeniu ze strony neo-imperialnej Rosji. Rozmówcy przyznali, że będzie to bardzo trudny i długi proces.
