Rosyjska agresja na Ukrainę sprawiła, że sytuacja geopolityczna w Europie nie tylko przeszła niespotykane do tej pory zmiany wymagające odpowiedzialnej, a zarazem zdecydowanej odpowiedzi państw Unii Europejskiej, ale również przypomniała, jak ważna jest ścisła współpraca i dialog aktorów odpowiedzialnych za przyszłość Europy Wschodniej.
Czechy i Polska wyróżniają się na tle większości państw członkowskich UE i NATO więzami gospodarczymi, historycznymi i politycznymi z Europą Wschodnią, Rosją oraz krajami Kaukazu Południowego i Azji Centralnej, których przyszłość będzie decydowała o kursie całej Unii Europejskiej oraz ogólnym ładzie światowym. Taki stan rzeczy sprawia, iż na obu państwach spoczywa wzmożona odpowiedzialność, ale również pojawia się przed nimi szansa na wykorzystanie swojej ekspertyzy i doświadczenia do aktywnego kształtowania politycznego pejzażu Europy Wschodniej i pozostałych regionów Północnej Eurazji.
Zmiana władzy w Polsce, wynikającą z przeprowadzonych w październiku 2023 r. wyborów parlamentarnych, owocuje pojawieniem się sposobności do ponownego otwarcia dialogu z kluczowymi europejskimi partnerami. Polska polityka zagraniczna powinna skupić się na obudowani relacji z Berlinem, Paryżem czy Brukselą, które uległy wyraźnemu pogorszeniu w ostatnich ośmiu latach, ale również na kreowaniu przestrzeni do dialogu między państwami Europy Zachodniej i Wschodniej. W świetle tych przemian powstał raport autorstwa Adama Balcera oraz Pavla Havlíčka “Czech – Polish Cooperation on the Cusp of New Horizons: Reinvigorated Partnership in Eastern Europe” omawiający pięć najważniejszych obszarów współpracy polsko-czeskiej wymagających zintensyfikowanej aktywności politycznych decydentów. Zacieśnienie relacji partnerskich między Czechami a Polską pozwoliłoby na stworzenie silnych narzędzi umożliwiających formowanie przyszłości Europy Wschodniej i innych regionów Północnej Eurazji oraz umocnienie pozycji obu państw na arenie międzynarodowej.
Autorzy analizują kluczowe zagadnienia: bezpieczeństwo i energetykę, które zyskały fundamentalne znaczenie dla Europy po rosyjskiej agresji na pełną skalę na Ukrainę, jaki i te, które uformowały się w wyniku wydarzeń z ostatnich miesięcy. Raport zwraca szczególną uwagę na trzy nowe płaszczyzny wymagające pogłębionej współpracy. Polska i Czechy powinny wypracować wspólne stanowisko dotyczące reformy instytucjonalnej Unii Europejskiej, ściśle związanej z przyszłym rozszerzeniem Wspólnoty Europejskiej o nowych członków (w tym: Gruzję, Mołdawię i Ukrainę) oraz efektywnie zaangażować się w powojenną odbudowę Ukrainy.
Raport powstał we współpracy ze Stowarzyszeniem Spraw Międzynarodowych (AMO) w ramach Forum Czesko-Polskiego.
