3 czerwca 2020 roku odbyła się druga debata internetowa, realizowana w ramach projektu „Ost/Wschód: polsko-niemieckie debaty o Wschodzie”, przy wsparciu finansowym warszawskiego biura Fundacji Heinricha Bölla i Fundacji Współpracy Polsko-Niemieckiej. Organizatorami wydarzenia są Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka-Jeziorańskiego oraz Deutsch-Russischer Austausch e.V. (DRA).
W debacie wzięli udział Anna Maria Dyner, analityk do spraw Białorusi i polityki bezpieczeństwa Federacji Rosyjskiej z Polskiego Instytutu Spraw Międzynarodowych oraz Ingo Petz, niemiecki dziennikarz i ekspert do spraw Białorusi. Rozmowa była moderowana przez Adama Balcera, dyrektora programowego Kolegium Europy Wschodniej im. Jana Nowaka Jeziorańskiego.
Rozmówcy wskazywali na istnienie bliskich więzi i wzajemnych powiązań między Białorusią i Rosją na wielu polach – politycznym, gospodarczym, militarnym, energetycznym, kulturalnym – odnosząc się do sytuacji dzisiejszej, która jest o tyle szczególna, że relacje między oboma krajami są na najgorszym poziomie w historii. Uczestnicy dyskusji zastanawiali się ponadto nad wagą i znaczeniem wyborów prezydenckich na Białorusi, które odbyły się w sierpniu 2020 r. oraz ich wpływem na rozwój relacji Kijowa z Unią Europejską.
Anna Dyner mówiła o stosunkach polsko-białoruskich, które oceniła jako dość dobre, wskazując na obustronną współpracę w zakresie: polityki, gospodarki, obronności, kultury czy współpracy transgranicznej (oba kraje w ramach programu – Współpraca Transgraniczna Polska – Białoruś – Ukraina 2014–2020 – realizują wiele projektów w regionie). Rozmówczyni wskazała jednocześnie na kwestie wymagające pilnych rozwiązań oraz punkty zapalne w relacjach, m.in. sytuacja polskiej mniejszości na Białorusi, mały ruch graniczny, energetyka, prawa człowieka na Białorusi, wybory i kampania wyborcza, kwestie bezpieczeństwa.
Relacje niemiecko-białoruskie poddał analizie i ocenie Ingo Petz, który zaznaczył, że Białoruś nie odgrywa znaczącej roli w niemieckiej polityce zagranicznej. Współpraca między wspomnianymi rozpoczęła się dopiero początkiem lat dziewięćdziesiątych, więc siłą rzeczy relacje te nigdy nie były tak bliskie jak polsko-białoruskie. Rozmówca wskazał na kilka kluczowych punktów w polityce niemieckiej w kontekście Białorusi, a wśród nich znalazło się m.in. wspieranie społeczeństwa obywatelskiego (realizowanie projektów w zakresie edukacji, środowiska, kultury, historii i in.), wspieranie niezależnej i suwerennej Białorusi.
Propozycje i rekomendacje dla współpracy polsko-niemieckiej wobec Białorusi, to przede wszystkim (wg. Dyner): współpraca w trzecim sektorze (oba kraje mogą wspomagać tworzenie organizacji pozarządowych, nie tylko tych zajmujących się polityką, ale i tych zajmujących się sprawami gospodarczymi i społecznymi), wspieranie przez Niemcy polskich negocjacji dot. projektów transgranicznych (wspólne projekty pomagają rozwijać relacje Białoruś-UE), współpraca w zakresie obronności i współpraca z UE
Zdaniem Ingo Petza w UE brakuje długoterminowej strategii w sprawie radzenia sobie z takimi reżimami jak Białoruś, w związku z tym Polska i Niemcy powinny zacieśnić współpracę na co najmniej dwóch polach: wspieranie społeczeństw obywatelskich, nie tylko w zakresie polityki, ale edukacji i kultury oraz próba uczynienia polityki europejskiej bardziej słyszalnej – szczególnie wśród młodych ludzi – na Białorusi.
Debatę można obejrzeć w całości na kanale YouTube „New Eastern Europe”
Kolejne spotkania online na temat polskiej i niemieckiej polityki wschodniej będą ukazywać się do lata 2020 roku.
Aby uzyskać więcej informacji, skontaktuj się z nami.
Adamem Balcer (adam.balcer@kew.org.pl)
Timem Bohse (tim.bohse@austausch.org)
